یک بازار آنلاین یا بازارگاه اینترنتی (مارکت پلیس)، مثل آمازون (Amazon) یا ای‌بی (e-Bay)، یک مرکز خرید مجازی در بستر اینترنت است و اغلب به عنوان یک پلتفرم آنلاین شناخته می‌شود.
وقتی پای ایجاد کسب‌وکار در میان باشد، دنیای اینترنت طیف وسیعی از امکانات در اختیار شما قرار می‌دهد. اگر نوآور باشید و دید و چشم‌انداز تجاری خوبی هم داشته باشید به مدد اینترنت می‌توانید خیلی راحت از راه‌هایی درآمد کسب کنید که شاید تا همین چند سال پیش تصورش هم برای شما ناممکن بود.
یکی از این راه‌های اینترنتی همین ایجاد یا استفاده از بازار آنلاین یا مارکت پلیس است. بسیاری از مردم با این نام آشنایی دارند، اما دقیقاً نمی‌دانند مفهوم آن چیست (گو این که مثال‌های زیادی هم در ذهن دارند)، پس اجازه بدهید توضیح بدهیم که بازار آنلاین یا اینترنتی چیست و چه عواید مالی می‌تواند برای شما داشته باشد.
بازار آنلاین یا مارکت پلیس چیست؟
بازار آنلاین معمولا یک وبسایت است که فروشندگان مختلف محصولات یا خدمات خود را در آن ارائه می‌دهند. به این ترتیب، فروشندگان مجبور نیستند برای خودشان فروشگاه اینترنتی راه‌اندازی کنند. به جای راه‌اندازی فروشگاه اینترنتی هر فروشنده‌ای می‌تواند از محبوبیت یک مارکت پلیس بهره بگیرد و کالا یا خدمات خود را از طریق آن به فروش برسانند. بنابراین بازار آنلاین پلتفرمی است که افراد و شرکت‌ها می‌توانند محصولات یا خدمات خود را به میانجی آن به خریداران بفروشند و خریداران هم می‌توانند آنها را از این محل خریداری کنند و در محل مورد نظر خود تحویل بگیرند.
نباید بازار آنلاین یا مارکت پلیس را با فروشگاه آنلاین اشتباه گرفت. در بستر بازار آنلاین هم فروشندگان و هم خریداران خارج از پلتفرم هستند و تراکنش‌های مالی آنها به میانجی بازار صورت می‌گیرد. در هر حالی که فروشگاه‌های آنلاین معمولا محصولات و خدمات خود را به مشتریان ارائه می‌دهند و تراکنش‌های مالی هم ولو به میانجی اینترنت مستقیماً میان خریدار و فروشنده صورت می‌گیرد.
بر اساس این تعریف ساده حال می‌شود گفت بازارها انواع مختلفی می‌توانند داشته باشند. از مهمترین عواملی که در تعیین نوع بازارها دخیل هستند یکی مدل‌های کسب‌وکار یک بازار است (نظیر کمیسیون، اشتراک، فری‌میوم[۱] و غیره)
فری‌میوم (Freemium) یا رایگان‌پایه یک روش کسب و کار و دریافت پول است که معمولاً یک کالا مانند نرم‌افزار، رسانه، بازی یا خدمات وب به صورت رایگان‌افزار ارائه می‌شود ولی برای دسترسی به امکانات جانبی مانند امکانات ویژه، خدمات بیشتر، یا نمایش بهتر نرم‌افزار از کاربر درخواست پرداخت می‌شود.
و دیگری بخشی که با آن سروکار دارند یا به واقع زمینه کسی و کار است (اجناس دست دوم، حمل‌ونقل، اقامتگاه و غیره). مثلاً
- باسلام : باسلام یک بازارگاه مجازی اجتماعی است که با روش مشتری به مشتری فعالیت می‌کند.
- دیجی کالا : بزرگ‌ترین بازارگاه و فروشگاه آنلاین در ایران و مستقر در تهران است.
- Vibbo، Milanuncios یا Wallapop : نمونه‌هایی هستند از بازار دست دوم فروشی بین افراد.
- Blablacar، Amovens یا Uber : در زمینه حمل و نقل فعالیت دارند.
- Airbnb : در زمینه اقامت کار می‌کند.
- Freelancer : در زمینه کار خدمات ارائه می‌دهد.
مزایای حضور در بازار آنلاین (مارکت پلیس)
چه صاحب یک کسب و کار باشید و چه فردی باشید که کالا یا خدمتی برای فروش دارد، بازار آنلاین یک راه عالی برای افزایش فروش شماست. در زیر برخی از مزایای حضور در مارکت پلیس را برمی‌شمریم. وقتی در یک مارکت پلیس حضور داشته باشید:
- نیازی نیست وب سایتی برای خود راه‌اندازی کنید. این یعنی باعث صرفه‌جویی در هزینه های راه‌اندازی وبسایت ،رسیدن به راهی برای پرداخت وجه، بازار یابی … می شود.
- در تبلیغات صرفه‌جویی می‌کنید. معمولاً خود بازارآنلاین مسئول تبلیغ خود است و هرچه بهتر این کار را انجام دهند، شما هم بیشتر به چشم خواهید آمد.
- به افراد زیادی دسترسی خواهید داشت. درست است که در بازار رقابت زیادی وجود خواهد داشت، اما بدون شک کاربران زیادی نیز علاقه‌مند به خرید محصولات شما خواهند شد. ممکن است گاهی امور پرداخت یا حمل و نقل از یاد شما برود ولی با وجود مارکت پلیس خیال‌تان راحت است که همه چیز تحت مراقبت است و معمولاً در ازای دریافت کمیسیون، بخش‌های دست و پا گیر این فرایند مانند فرآیند پرداخت و حمل و نقل را خود پلتفرم مدیریت می کند.
مزایای ایجاد بازار آنلاین یا مارکت پلیس
اگر بنای شما بر این نیست که کالا یا خدمات خود را در یکی از مارکت پلیس های موجود بفروشید، بلکه بنا دارید مارکت پلیس خودتان را ایجاد کنید، باید فکر روشنی در این خصوص داشته باشید. در واقع مدل بازار آنلاین برای کسب درآمد آنلاین مدلی بسیار جذاب است. وقتی بازار آنلاینی ایجاد می‌کنید به جای این که محصولات خود را در بازار آنلاین ارائه دهید، مارکت پلیسی در اختیار فروشندگان دیگر می‌گذارید که می‌توانند در آن کالا و خدمات خود را به طور مستقل بفروشند و خریداران نیز می‌توانند از طریق آن این قبیل کالاها یا خدمات را خریداری کنند.
بد نیست بدانید که برای ایجاد یک بازار آنلاین سیستم‌های آماده‌ای برای فروشگاه‌ها و همچنین ابزارهایی مانند «شیرتریب» (Sharetribe) وجود دارند که راه حلی حاضر و آماده برای ایجاد بازارها ارائه می‌دهند. «شیرتریب» ترکیب خوبی از قابلیت استفاده و عملکرد ارائه می‌دهد، اما باید بدانید که فقط برای بازارهای کوچک و ساده قابل استفاده است. ضمن این که برای استفاده از پلتفرم به اشتراک نیاز است که باید سالانه پرداخت کنید.
اگر بازار آنلاین شما سیستم پرداخت و حمل و نقل دارد (به عنوان مثال در ازای هر تراکنش کمیسیون دریافت می‌کند)، باید روشی انتخاب کنید که خیال کاربران را از بایت حسن انجام این قبیل امور جمع کنید. و گفتن ندارد که ایمن‌ترین راه موجود برای انجام درست این امور استفاده از حساب امانی یا در اصطلاح «اسکرو» است. با استفاده از این شیوه پرداخت دیگر وجه معامله مستقیماً به فروشنده پرداخت نمی‌شود، بلکه به یک حساب سپرده امانی جداگانه واریز می‌شود (و به این ترتیب امکان کلاهبرداری و به تبع آن بی‌اعتمادی از میان می‌رود) و پس از آن که محصول به مقصد رسید یا خدمات مورد نظر مشتری به درستی انجام شد، پول به فروشنده منتقل می‌شود.
مزایا:
• تنها نگرانی شما فقط حفظ و ارتقای پلتفرم خودتان است نه امور دیگر. مواد اولیه، مذاکرات و سایر جزئیات توسط فروشنده و خریدار انجام می شود.
• می‌توانید هزینه پذیرش دریافت کنید. مالک پلتفرم می‌تواند برای اقدامات خاص، برای مثال زمانی که کاربران عرضه یا تقاضایی را ارائه می‌کنند، هزینه‌ای دریافت کند.
• می‌توانید کارمزد تراکنش را دریافت کنید. صاحبان پلتفرم مارکت پلیس می‌توانند با طلب کارمزد در ازای تراکنش‌ها از هر تراکنشی که بین دو یا چند طرف صورت می‌گیرد بهره‌مند می شوند. این الگو بیشتر در تجزیه و تحلیل مربوط به طرف عرضه و تقاضا به میزان مشابهی مورد توجهی روی می‌دهد. در مورد پلتفرم های بسیار بزرگ مانند Airbnb، هر دو طرف درگیر هر کدام بخشی از هزینه تراکنش را پرداخت می‌کنند. این الگو به ویژه در مواردی مفید است که بسامد تراکنش‌هایی که مبالغ مشابه دارند بالاست و مجریان پلتفرم برای به انجام رساندن تراکنش مربوطه کار دستی اندکی باید انجام دهند.
برای گرفتن تصمیم خود حتماً به این فکر کنید که قرار است روی چه بخشی تمرکز کنید، درگیر چه رقابتی خواهید شد و چگونه می‌خواهید کسب درآمد کنید. هنگامی که این کار انجام شد و متقاعد شدید، باید ببینید که معمولاً هزینه ایجاد یک بازار چقدر است.
شرکت‌هایی که با موفقیت از پلتفرم های آنلاین استفاده می کنند، اقتصاد را به شیوه‌ای پایدار تغییر داده‌اند و شکلی جدید بخشیده‌اند. بررسی مداوم و تجربی مدل کسب و کارتان و به کارگیری الگوهای توصیف شده در اکوسیستم پلتفرم‌تان می‌تواند در بهره برداری از پتانسیل ایجاد ارزش در محیط‌های مختلف بازار بسیار سودمند باشد.
پیش از هر گونه اقدامی باید بعضی مسائل برای شماروشن باشد: همیشه باید بدانید کدام طرف تمایل بیشتری به پرداخت نشان می‌دهد طرف پیشنهاددهنده یا طرف درخواست کننده؟ آیا هر دو طرف می‌توانند یا باید درآمد کسب کنند؟ باید بدانید که کدام الگو با کدام ویژگی‌ها مطابقت دارد و بالاخره حتی این که آیا باید به یک طرف یارانه داد یا نه؟