امروزه کمتر فروشگاه یا کسب‌وکار آنلاین یا حتی حضوری‌ای می‌توان یافت که در هنگام فروش کالا یا ارائه‌ی خدمت، یک پیشنهاد جالب خاص را برای خریداران نداشته باشند: خریدار بخشی از پول را ماه یا ماه‌های بعد بپردازد؛ حتی ممکن است که باتوجه‌به مبلغ امکان داشته باشد، کل پرداخت را به زمان دیگری در آینده موکول کرد. این خدمت سال‌هاست در کشورهای غربی رواج دارد: «Buy Now, Pay Later» یا به‌اختصار BNPL نام دارد. در ایران نیز مدتی است که این خدمت را با نام «الان بخر، بعداً پرداخت کن» در حال گسترش است. ممکن است چنین به نظر برسد که این وضعیت چندان برای صاحبان کسب‌وکار سودی نداشته باشد، ولی روند کار هم برای مشتریان و هم برای کسب‌وکار سود به همراه دارد. در این مقاله از مجله سما، قصد داریم بیشتر با این خدمت آشنا شویم.
خدمت «الان بخر، بعداً پرداخت کن»
خدمت BNPL به زبان ساده چیزی نیست جز روشی برای تأمین مالی که برای دوره‌ی زمانی کوتاه‌مدت به کار می‌آید. در این روش مصرف‌کنندگان، در واقع وام دریافت می‌کنند و با آن می‌توانند از کالا یا خدمت مدنظر بهره ببرند و سپس به‌صورت اقساطی یا یک‌جا در زمان کوتاهی بپردازند. نکته‌ی جالب این است که این سازوکار برخلاف خرید اقساطی، سودی صفر یا کارمزدی بسیار ناچیز دارد. همین مسئله موجب شده این خدمت میان مصرف‌کنندگان طرفداران بسیاری داشته باشد. چراکه خیلی وقت‌ها پیش می‌آید، در مقطعی مدیریت مسائل مالی دشوار می‌شود؛ ولی نیازهایی وجود دارد که باید رفع شود. وجودِ چنین خدمتی می‌تواند موجب شود که مشتریان هر کسب‌وکاری بدون دغدغه در لحظه خرید را بدون نگرانی انجام دهند.
این موضوع بی‌شک برای خریداران و متقاضیان خدمت مفید و سودآور است. اما سود این کار برای کسب‌وکارها از کجا می‌آید؟ جواب ساده است، سود هر کسب‌وکاری در فروش بیشتر است. زمانی که تنگنای مالی – برای شخص یا حتی کشور – وجود دارد یا قیمت کالایی بالاست، هر خریداری دچار تردید یا نگرانی می‌شود و نرخ خرید نیمه‌کاره بالا می‌رود. همین موضوع رفته‌رفته به کسب‌وکارها نیز آسیب می‌رساند. درحالی‌که خدمت «الان بخر، بعداً پرداخت کن» خریدار را به خرید بیشتر ترغیب می‌کند.
شرایط و سازوکار «الان بخر، بعداً پرداخت کن» چگونه است؟
این خدمت که به‌واقع، یک سیستم اعتباری وام‌دهی است، مانند هر سازوکار مالی و اقتصادی دیگری شرایط و ضوابطی دارد. نخستین شرط این است که فرد باید از نظر مالی و اعتباری قابل‌اعتماد باشد. این روند کاملاً طبیعی است چراکه می‌باید اعتمادی برای سپردن پول و کالا به افراد وجود داشته باشد. از سوی دیگر، ضمانت اجرایی برای بازگشت پول باید در میان باشد تا بتوان چنین خدمتی به‌صورت عملی به کار گرفت. این موضوع کار پیچیده‌ای است؛ ازاین‌رو، اعتبارسنجی و دریافت تضمین‌هایی لازم است که به طور معمول یک کسب‌وکار مثل یک فروشگاه آنلاین، یا از پس آن برنمی‌آید یا حجم کار بیشتر و مدیریت امور مالی را به‌شدت دشوار می‌کند. ازاین‌رو شرکت یا نهاد ثالثی واسطه‌ی ارائه‌ی خدمت BNPL می‌شود.
شرکت‌های مالی و اعتباری یا اعتبارسنجی‌ها یا بانک‌ها با این کسب‌وکارها قراردادهایی می‌بندند. آن‌ها از طرف شرکت مصرف‌کنندگان را اعتبارسنجی می‌کنند. در فرایند اعتبارسنجی سطح درآمد و میزان بدهی به سیستم مالی و همچنین عدم وجود چک برگشتی، معوقات یا تخلفات در گذشته‌ی مالی افراد بررسی می‌شود و ملاک کار قرار می‌گیرد. پس از آنکه اعتبار مصرف‌کنندگان تأیید شد، تضمین‌هایی مانند چک یا اقداماتی تنبیهی مانند انسداد حساب در صورت عدم عمل به تعهد از سوی مشتریان، تعیین می‌شود. در صورت پذیرش شرایط و ضوابط و تضمین‌ها، از سوی افراد متقاضی، وام یا اعتبار برای خرید در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. معمولاً سقف مبلغ BNPL به سطوح اعتباری و قیمت کالاها و خدمات وابسته است. البته گفتنی است که معمولاً پس از اعتبارسنجی هر شخص به‌صورت ماهانه یا فصلی یا هر بازه‌ی زمان مشخص دیگری میزانی اعتباری برای خرید خواهد داشت.
با ۱۲ ترند مهم دنیای فینتک در سال ۲۰۲۳ آشنا شوید
این وام‌ها با بازپرداختی با مدتی کوتاه، در حد چند ماه، پرداخت می‌شود. درصورتی‌که در مهلت مقرر بازپرداخت انجام شود، سودی از افراد دریافت نمی‌شود.
البته این تنها روش، برای خرید اعتباری به روش BNPL نیست. شرکت‌ها در مواردی به‌صورت پلکانی اجازه‌ی خرید اعتباری را به افراد می‌دهند. در راهکار پلکانی، در ابتدا، مبالغ کمی به‌عنوان اعتبار ماهانه یا دوره‌ای در اختیار افراد قرار می‌گیرد که می‌توانند آن را برای خرید خود صرف کنند. مشتریان زمانی که در این روش، به‌موقع قسط‌های خود را می‌پردازند، سقف اعتباری‌شان افزایش می‌یابد. به این صورت، افراد با اعتبار کم هم می‌توانند از خدمت «الان بخر، بعداً پرداخت کن» بهره ببرند.
مزایا و معایب خدمت BNPL
هیچ فرایند یا روشی در امور مالی و اعتباری وجود ندارد که فقط مزیت داشته باشد و بی‌عیب باشد. این موضوع درباره‌ی «الان بخر، بعداً پرداخت کن» نیز برقرار است. در این بخش مزایا و معایب این خدمت بررسی می‌شود تا بتوان با دید باز و آگاهانه درباره‌ی بهره‌بردن از آن تصمیم‌گیری کرد.
مزایا استفاده از BNPL:
- سرعت بالا: در این روش باتوجه‌به این‌که اعتبار مشخصی برای مشتریان تعریف می‌شود، هر زمان که شخص نیاز به آن داشته باشد، می‌تواند از آن بهره ببرد.
- مناسب برای همه: افراد کم‌اعتبار و دارای مشکل نیز می‌توانند از آن استفاده کنند.
- روش‌های پرداخت جایگزین و منعطف: با یک مثال، این مورد را توضیح می‌دهیم. برای بازپرداخت BNPL در تعداد قابل‌توجهی از فروشگاه‌های بین‌المللی رمزارز نیز رایج شده است. چنین روش‌های پرداختی‌ای می‌تواند به‌زودی انعطاف سیستم‌های این چنین را بیشتر می‌کند. همچنین در این روش، می‌توان به صورت‌های مختلفی پرداخت داشت، چراکه مسئله تعریف اعتبار برای خرید است و افراد در استفاده از میزان اعتبار خود آزادی عمل دارند. برای مثال، می‌توان ۲۰ درصد پیش‌پرداخت داشت و باقی به‌صورت BNPL باشد.
- بازپرداخت بدون سود: نظر به زمان کوتاه بازپرداخت، این وام‌ها معمولاً هیچ سودی ندارند. این مشوق خوبی برای افراد است.
- افزایش حجم سفارش‌ها و نرخ تبدیل: پژوهش‌ها و بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که نرخ تبدیل بیش از ۲ درصد و حجم سفارش‌ها تا ۸۵ درصد، پس از اجرایی‌شدن روش BNPL در هر فروشگاهی افزایش داشته است.
- تجربه‌ی بهتر مشتریان: همان‌طور که گفته شد، افراد با دغدغه‌ی کمتر و راحت‌تر می‌توانند خرید کنند.
- خرید محصولات گران و ارزشمند راحت می‌شود: بررسی‌های همچنین نشان می‌دهد که فروش کالا و خدماتی که معمولاً به لحاظ بودجه‌ای برای افراد مشکل‌ساز است یا افراد با قیمت آن کنار نمی‌آیند، با وجود سرویس BNPL تا ۴۵ درصد افزایش می‌یابد.
معایب استفاده از BNPL:
- هزینه‌هایی برای تأمین‌کننده و مصرف‌کننده: شرکت‌های اعتباری و بانک‌ها معمولاً کارمزدی برای کار خود دریافت می‌کنند که یا بر اقساط باید اعمال شود یا کسب‌وکارها را آن را بپردازند.
- جریمه‌ی دیرکرد: در صورت عدم پرداخت یا پرداخت دیرهنگام جریمه و سود از مشتری دریافت می‌شود.
- امتیاز اعتباری را می‌تواند کاهش دهد: عدم پرداخت یا پرداخت دیرهنگام، در سطح اعتبار شما اثرگذار است.
- ایجاد بدهی می‌کند: کارمزد پایین و جریمه‌ی دیرکرد معمولاً ناچیز، باعث می‌شود که گاهی افراد ریسک کاهش رتبه‌ی اعتباری خود را بپذیرند و در شرایط پرفشار اقتصادی از پرداخت اقساط خودداری کنند و سپس در شرایط مناسب اصل و سود را بپردازند. این موضوع موجود افزایش حجم بدهی‌ها در کل می‌شود که در هر دو سمت، ناخوشایند و با زیان همراه است.
در این مقاله تلاش کردیم به اختصار سرویس BNPL را معرفی کنیم و مزایا و معایب آن را برای کاربران و فروشگاه‌های اینترنتی توضیح دهیم. استفاده از این راهکارها می‌تواند یکی از روش‌های افزایش فروش اینترنتی برای فروشگاه‌ها باشد. سامانه معاملات امن ایران در همین راستا خدماتی را به کسب و کارهای آنلاین و فروشگاه‌های اینستاگرامی ارائه می‌دهد تا بتوانند با جلب اعتماد مخاطبین خود فروش بیشتری را تجربه کنند. شما می‌توانید برای آشنایی بیشتر با خدما سما وارد صفحه محصولات سما شوید.
